Saturday, June 07, 2008

روزگار سپری شده یک دیکتاتور در رمان پاییز پدرسالار

پاییز پدر سالار از آن رمان های عجیب و غریب، هولناک، پر از گره، سنگین و البته شاعرانه ای است، که در هر قرن امکان تولد یک یا دو تا از این داستان ها وجود دارد.رمان سرشار از کلماتی است که می توانی هزار بار در پناه شکوه ادبی شان استراحت کنی. رمانی عجیب که از قلم انسانی عجیب زاده شده است.خلاقیت و نبوغی که باعث نوشتن چنین اثر سترگی می شود به گمانم در هر نویسنده ای وجود ندارد.«گابریل گارسیا مارکز» خود این رمان اش را « شعری در خصوص تنهایی قدرت» نامیده است.برای خلق آن بیش ازهفده سال زحمت کشیده و درباره اینکه چرا نوشتن آن اینقدر زمان برده چنین می گوید: « به دلیل آنکه لغت به لغت اش را مثل یک شعر می نوشتم. در آغاز، چندین هفته را صرف نوشتن چند خط کردم.»ساختار داستان ساختاری در هم پیچیده است که نویسنده حتا در تنظیم دیالوگ ها ی داستان از قواعد مرسوم دوری جسته است. وقتی شروع به خواندن داستان می کنید تازه می فهمید که چرا نویسنده به عمد از چنین ساختاری برای نوشتن رمان استفاده کرده است. مارکز خود در این باره چنین توضیح داده است: « ساختار مارپیچی به من اجازه می دهد زمان را فشرده سازم...از طرفی، تک گویی های چند گانه اجازه می دهد اصوات بی شماری، به همان شکلی که در تاریخ واقعی رخ می دهد، قطع شوند. مثلا آن توطئه های انبوه کاراییبی را به یاد آورید که انباشته از راز های بی پایان هستند و همه در موردش می دانند. در هر حال، این عملی ترین داستان من بود. همانی که مانند یک ماجرای شاعرانه خشنودم ساخت.»
از خواندن این رمان بسیار لذت بردم. رمان درباره زندگی یک دیکتاتور است ، دیکتاتوری که می تواند در تاریخ هر کشوری وجود داشته باشد. با این حال مارکز برای نوشتن آن از تجربه خویش از زندگی در منطقه ای از جهان بهره گرفته است که دیکتاتور های بسیاری را به چشم دیده است. برای درک بهتر نوع نوشتار این اثر بزرگ ، یک تصویر کوچک را انتخاب کرده ام که البته با خواندن کامل ماجرای آن لذت بیشتری خواهید برد. یک نکته دیگر اینکه یا اصلا به سراغ این کتاب نروید، یا اینکه اگر رفتید یک نفس تا انتها آن را بخوانید. به نظرم با قطع کردن هر باره و مطالعه در چند روز لطف خوانش درست اثر از بین می رود. و حال با هم این تصاویر هولناک را مرور می کنیم:
« به شان دستور داد بچه ها را از مخفی گاه شان به جنگل ببرند و آنها را در جهت مخالف، به ایالت های باران زای همیشگی بفرستند که باد های خیانت کاری وجود ندارد تا صدای کودکان را پخش کند؛ جایی که جانوران کره ی زمین موقع راه رفتن می پوسند،روی حرف های مردم زنبق آبی می روید و هشت پاها در میان درخت ها شنا می کنند. دستور داد آن ها را به غار های کوه های « آند» انتقال دهند تا کسی نفهمد چه موقع وجود داشته اند. برای شان قرص های گنه گنه و پتو های پشمی فرستاد؛ چون خبر دار شده بود به این خاطر که روز های پیاپی در شالیزار های گل آلود تا خرخره پنهان مانده اند تا هواپیماهای صلیب سرخ پیداشان نکنند، از تب لرزیده اند. همراه درخشش ستاره ها، نور خورشید را به رنگ سرخ آبی در آورده بود تا آن ها را از تب مخملک شفا بدهد. دستور داد از هوایی دارای حشره کش نفس بکشند تا شته های چاق وچله ی درختان موز را نبلعند. از هواپیما برای شان باران هایی از آب نبات و توفانی از بستنی و چتر های نجات، با کوله بارهایی از اسباب بازی های جشن کریسمس فرستاد که خوشحال نگه شان دارد تا بلکه راه حلی جادویی پیدا بشود. با این شیوه، از گزند شیطانی یادآواری شان نجات پیدا کرد. فراموش شان کرد. در مرداب غمگین شب های بی شماری فرو رفت؛ همگی شبیه به بی خوابی های همیشگی اش...خشمناک از جایش برخاست و داد زد: « کافی است!نفرین خداوند بر شماها!» فریاد کشید:« یا آن ها،یا من!» و قرعه به نام آنها بود؛چون پیش از سپیده دم، دستور داد کودکان را در یک کرجی بگذارند که با سیمان بار شده بود.« آنها را در حال آواز خواندن به محدوده ی آب های ساحلی ببرید و همچنان که به آواز خواندن ادامه می دهند، بی این که عذاب شان بدهید، با یک خرج دینامیت منفجر کنید.»
پی نوشت: این رمان تا کنون با چند ترجمه منتشر شده است. من این کتاب را با ترجمه« محمد رضا راه ور» خواندم. این مترجم را نمی شناسم، ولی ترجمه ای که از این اثر در اختیار مخاطب نهاده بسیار خوب و زیباست. من یکی که با ترجمه مشکلی نداشتم. ناشر نشر روزگار است و اثری که من خواندم چاپ سال 1382 است. امیدوارم از خواندن این اثر لذت ببرید.

No comments: